به گزارش خبرگزاری حوزه، قرآن کریم هدف از خلقت انسان را تکامل و تعالی از راه پرستش خالق می داند « وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ » (ما جن و انس را خلق نکردیم مگر اینکه مرا پرستش بکنند. سوره الذاریات/۵۶)
یکی از اشکالات مهمی که متوجه بعضی از انسانها می شود نگاه تک بعدی به خود و غفلت از بعد دیگر خواهد بود. ممکن است فقط به جسم و ظاهر خود اهمیت دهد و از حیث معنوی غافل شود مانند اینکه شخصی ورزش بکند تا جسمی سالم داشته باشد اما از نظر معنوی یعنی پرورش روح غافل شود و یا برعکس یعنی فردی اعمال واجبات و مستحبات را انجام دهد اما از نظر پرورش جسم که در واقع حرکات ورزشی است غافل شود و بیماری های مختلفی را تجربه بکند. از آنجا که انسان دارای ابعاد گوناگونی است نگاه تک بعدی چه معنوی و چه مادی به ضرر او خواهد بود و از اهداف خود دور می شود. از منظر قرآن انسان های موفق کسانی هستند که هم به امور مادی اهمیت می دهند و هم به مسائل معنوی و انسان با این ویژگی است که می تواند قله های کمال و سعادت را فتح کند. انسان برای رسیدن به اهداف عالیه و موفقیت نیازمند به برنامه ریزی دقیق و رعایت آن است که در قران مواردی را به عنوان رموز موفقیت بیان کرده که به بعضی از انها اشاره می کنیم.
توکل:
توکل یعنی اینکه انسان در همه کارهای خود به خداوند اعتماد داشته باشد در آیه ۱۳ سوره تغابن می فرماید «عَلَی اللّهِ فَلیَتَوَکَّلِ المُؤمِنون» مومنان را امر به توکل می کند. پرواضح است که اگر انسان شناخت صحیحی از خداوند نداشته باشد دچار گمراهی خواهد شد و به غیر خدا اعتماد می کند. یقینا توکل به همراه تلاش انسان است که او را به درجات عالیه می رساند «لیس للانسان الا ما سعی» (سوره نجم آیه ۳۹) همان عزت و سربلندی در فرجام کار با توکل برخداست «ومَن یَتَوَکَّل عَلَی اللّهِ فَاِنَّ اللّهَ عَزیزٌ حَکیم». (انفال /۴۹)
مشورت
مشورت به معنای همفکری و شور کردن است. استفاده از نظرات و آرای دیگران در رسیدن به اهداف عالیه در امور فردی و اجتماعی دارای اهمیت خاصی است و در اسلام نیز سفارش زیادی در روایات و آیات به آن شده است ومشورت با افراد با تجربه و صاحب عقل دارای فواید بسیاری خواهد بود.
در قرآن کریم سوره شوری آیه ۳۸ می فرماید: «وَالَّذینَ اسْتَجابُوا لِرَبِّهِمْ وَ اَقامُوا الصَّلوةَ وَ اَمْرُهُمْ شُوری بَیْنَهُمْ وَمِمّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ؛ و آنان که دستورات پروردگار را اجابت و اطاعت کردند و نماز به پا داشتند و کارشان را با مشورت یکدیگر انجام دادند و از آنچه روزی‌شان دادیم انفاق می‌کنند»
فبِمَا رَ‌حْمَةٍ مِّنَ اللَّـهِ لِنتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ کُنتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْ‌هُمْ فِی الْأَمْرِ ۖ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّـهِ ۚ إِنَّ اللَّـهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلِینَ
پس به [برکت] رحمت الهی، با آنان نرم‌خو [و پُرمِهر] شدی، و اگر تندخو و سختدل بودی قطعاً از پیرامون تو پراکنده می‌شدند. پس، از آنان درگذر و برایشان آمرزش بخواه، و در کار[ها] با آنان مشورت کن، و چون تصمیم گرفتی بر خدا توکل کن، زیرا خداوند توکل‌کنندگان را دوست می‌دارد.(سوره آل‌عمران، آیه ۱۵۹)
برای مشورت فواید و آثار فراوانی در آیات و روایات بیان شده از جمله: بالا بردن سطح افکار مردم، احساس مسئولیت بین مردم، انتخاب بهترین نظریه و اصلاح جامعه. البته باید این نکته را مدنظر داشت که در امور حلال و حرام که برگرفته از کتاب و سنت هستند نمی توان مشورت را دخالت داد.
یاری خداوند
قرآن کریم در سوره هود آیه ۸۸ از زبان حضرت شعیب «ع» (از پیامبران بزرگ الهی) توفیق را فقط و فقط از جانب خداوند معرفی کرده و می‌فرماید و ما تَوفیقی الّا بِالله یعنی توفیق من فقط به [یاری] خداوند است.
همانطوری که اشاره شد قرآن کریم، رمز موفقیت انسان را در یاری خداوند می‌داند. و ما باید بر این باور باشیم که بدون کمک و یاری و خواست خداوند متعال، موفق شدن در امور ممکن نخواهد شد.
تشویق به کار:
کیفیت و نقش کار و تلاش یکی از عوامل مهم در سلامت جسمی و روحی انسان خواهد بود از این رو کاری که از روی علاقه و عاشقانه در جهت جلب رضایت خداوند منان باشد آثار و برکات فراوانی را به دنبال خواهد داشت در قرآن کریم آیات زیادی در زمینه تشویق و بیان ارزش و اهمیت کار آمده است و حتی تعدادی از آیات به مشاغل پیامبران بزرگ الهی علاوه بر رسالت هدایت گری جامعه پرداخته است که هم با کار معاش خویش را تأمین کرده و هم دیگران را در این مسیر تشویق نمایند. براین اساس بعضی از آیات از جمله سوره هود آیه ۳۷، سوره قصص آیه ۲۷، سوره انبیاء آیه ۸۰ و. . . شغل انبیای الهی را نجاری، دامداری، آهنگری، شبانی، صیادی و … معرفی می نماید.
محمدرضا باقری قائم مقام پژوهشکده عروةالوثقی
